بسم الله الرحمن الرحیم
وَقَرْنَ فِى بُیُوتِکُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِیَّةِ الْأُوْلَى وَأَقِمْنَ الصَّلَوةَ وَءَاتِیْنَ الزَکَاةَ وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً (الأحزاب/۳۳)
و در خانه هاى خود قرار گیرید و همچون دوران جاهلیّتِ نخستین، با خودآرایى ظاهرنشوید (و زینتهاى خود را آشکار نکنید)، و نماز را بر پادارید وزکات بدهید، وازخداورسولش اطاعت کنید؛ هماناخداوند اراده کرده است که پلیدى (گناه) را از شما اهل بیت (پیامبر) دور کند و کاملاً شما راپاک سازد.
شهیدآوینی : عالم همه در طواف عشق است و دایره دار این طواف حسین (ع) است
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تفسیر نور (حجت الاسلام و المسلمین قرائتى)
نکته ها:
«قَرْنَ» از «وقار» یا «قرار» است، و نتیجه ى هر دو معنا یکى است. یعنى براى خودنمایى از خانه هاى خود خارج نشوید.
«تبّرج» از «بُرج» به معناى خودنمایى است، همان گونه که برج در میان ساختمان هاى دیگر جلوه ى خاصّى دارد.
جاهلیّتِ اُولى نشان دهنده ى ظهور جاهلیّت اُخرى است که ما امروز شاهد آنیم. در حدیث نیز آمده است: «ستکون الجاهلیّة الاخرى»(۱) به زودى جاهلیّت دیگرى فرا مى رسد.
اگر در جاهلیّت آن روز دختر را زنده به گور مى کردند، امروز با سقط جنین، هم دختر را نابود مى کنند، هم پسر را.
اگر در جاهلیّت آن روز قتل و آدم کشى وجود داشت، امروز در جنگ هاى بزرگ و جهانى کشتارهاى میلیونى انجام مى گیرد.
جاهلیّت آن روز مدرسه نبود و جنایت انجام مى گرفت، امروز با وجود هزاران دانشگاه، مهمترین حقوق انسانها پایمال مى شود.
در جاهلیّت آن روز فساد و زنا جرم بود، امّا امروز در مترقّىترین کشورهاى جهان همجنس بازى قانونى است.(۲)
مطالبى درباره ى آیه ى تطهیر
«اِنَّما یُریدُ اللّهُ لیُذهِبَ عنکْم الرِّجْسَ اَهلَ البَیتِ وَ یُطهِّرَکُمْ تَطهیراً»
* کلمهى «اِنّما» نشانه ى این است که آیه ى شریفه درباره ى یک موهبت استثنایى در مورد اهل بیت علیهم السلام سخن مى گوید.
* مراد از «یُرید»، اراده ى تکوینى است، زیرا اراده ى تشریعى خداوند، پاکى همه ى مردم است نه تنها اهل بیت پیامبر اکرم علیهم السلام.
* مراد از «رجس» هر گونه ناپاکى ظاهرى و باطنى است.(۳)
* مراد از «اهل البیت» همه ى خاندان پیامبر نیست، بلکه برخى افراد آن است که نام آنان در روایات شیعه و سنّى آمده است. این گروه عبارتند از: علىّ و فاطمه و حسن و حسین علیهم السلام.
سؤال: دلیل این انحصار چیست؟ و چرا این بخش از آیه درباره ى زنان پیامبر یا تمام خاندان آن حضرت نیست؟
پاسخ: ۱- روایاتى از خود همسران پیامبر حتّى از عایشه و امّ سلمه نقل شده که آنان از رسول خدا صلى الله علیه وآله پرسیدند: آیا ما هم جزء اهل بیت هستیم؟ پیامبر فرمود: خیر.
۲- در روایات متعدّدى مى خوانیم: پیامبر عبایى بر سر این پنج نفر کشید (که یکى از آنان خود حضرت بود) و فرمود: اینها اهل بیت من هستند و اجازه ى ورود دیگران را نداد.
۳- پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله براى این که اختصاص اهل بیت را به پنج نفر ثابت کند، مدّت شش ماه (و به گفته ى بعضى روایات هشت یا نه ماه) به هنگام نماز صبح از کنار خانه ى فاطمه علیها السلام مى گذشت و مى فرمود: «الصّلوة یا اهل البیت انّما یرید اللّه لیذهب عنکم الرّجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا»
در کتاب احقاق الحق بیش از هفتاد حدیث از منابع معروف اهل سنّت درباره اختصاص آیه شریفه به پنج نفر ذکر شده و در کتاب شواهد التنزیل که از کتب معروف اهل سنّت است بیش از یکصد و سى روایت در همین زمینه آمده است.(۴)
به هر حال این آیه شامل زنان پیامبر نمى شود زیرا:
آنها گاهى مرتکب گناه مى شدند. در سوره ى تحریم مى خوانیم: پیامبر رازى را به بعضى از همسرانش فرمودند و او امانت دارى نکرد و به دیگرى گفت. قرآن این عمل را گناه نامیده، فرمود: «ان تتوبا اِلى اللّه فقد صغت قلوبکما»(۵)
عایشه که همسر پیامبر بود، جنگ جمل را علیه حضرت على علیه السلام به راه انداخت و سپس پشیمان شد، با آنکه در این جنگ عدّه بسیارى از مسلمانان کشته شدند؟
چند سؤال
۱- آیا «یطهّرکم» به معناى آن نیست که اهل بیت علیهم السلام آلودگى داشته اند و خداوند آنان را تطهیر کرده است؟
پاسخ: شرط تطهیر آلودگى نیست، زیرا قرآن درباره ى حوریان بهشتى کلمه «مطهّرة» را به کار برده در حالى که هیچ گونه آلودگى ندارند. به عبارت دیگر «یطهّرکم» به معناى پاک نگه داشتن است نه پاک کردن از آلودگى قبلى.
۲- اگر اهل بیت تنها پنج نفرند، چرا این آیه در میان جملاتى قرار گرفته که مربوط به زنان پیامبر است؟
پاسخ: الف: جمله ى «انّما یرید اللّه …» به صورت جداگانه نازل شده ولى هنگام جمع آورى قرآن در این جا قرار گرفته است.
ب: به گفته ى تفسیر مجمع البیان، رسم فصیحان و شاعران و ادیبان عرب این بوده که در لابلاى مطالب معمولى حرف جدید و مهمّى مطرح مى کنند تا تأثیرش بیشتر باشد. چنانکه در میان اخبار صدا و سیما، اگر گوینده یک مرتبه بگوید: به خبرى که هم اکنون به دستم رسید توجّه فرمایید، این گونه سخن گفتن یک شوک روانى و تبلیغاتى ایجاد مى کند. نظیر این آیه را در آیه ى سوّم سوره ى مائده خواندیم که مطلب مربوط به ولایت و امامت و کمال دین و تمام نعمت و یأس کفّار و رضاى الهى، در کنار احکام مربوط به گوشت خوک و خون، نازل شده و این گونه جا سازى ها رمز حفظ قرآن از دستبرد نااهلان است. درست همان گونه که گاهى زنان هنگام خروج از خانه زیور آلات خود را در لابلاى پنبه هاى متّکا قرار مى دهند. با این که طلا و پنبه رابطه اى ندارند ولى براى محفوظ ماندن از دستبرد نااهلان این کار انجام مى گیرد.
ج: در میان سفارش هایى که به زنان پیامبر مى کند، یک مرتبه مى فرماید: خدا اراده ى مخصوص بر عصمت اهل بیت دارد، یعنى اى زنان پیامبر! شما در خانه اى هستید که معصومین علیهم السلام هستند و حتماً باید تقوا را بیشتر مراعات کنید.
د: در مورد اهل بیت ضمیر جمع مذکر به کار رفته که نشان غالب بودن مردان است، به خلاف جملات مربوط به زنان پیامبر که در آنها از ضمیر جمع مؤنث استفاده شده است. «بیوتکنّ، اقمن – عنکم، یطهّرکم»
گرچه این آیه خطاب به زنان پیامبر است ولى قطعاً مراد همه ى زنان مسلمان هستند که باید به این دستورات عمل کنند.
پیام ها:
۱- جایگاه زن یا خانه است یا بیرون خانه بدون خود نمایى. «قرن – لا تبرّجن»
۲- ارتجاع و عقب گرد به دوران جاهلى ممنوع است. «لا تبرّجن تبرّج الجاهلیّته الاولى»
۳- خودنمایى نشانه ى تمّدن نیست، نشانه ى جاهلیّت است. «تبرّج الجاهلیّته الاولى»
۴- نماز و زکات دو عنصر ناگسستنى و متلازم یکدیگرند. «الصلوة و… الزکوة»
۵ – اطاعت از رسول در کنار اطاعت از خدا واجب است. «اَطِعن اللّه »
۶- گناه، پلیدى روح است و خاندان نبوّت باید از این پلیدى دور باشند. «لیذهب عنکم الرجس اهل البیت»
منابع :
۱) تفسیر نورالثّقلین.
۲) دربارهى جاهلیّت معاصر، کتابى به نام «جاهلیّت قرن بیستم» از سیّد قطب و کتاب دیگرى به نام «سیماى تمّدن غرب» از سیّد مجتبى موسوى لارى نوشته شده که تاکنون به چند زبان ترجمه شده است.
۳) تفسیر برهان.
۴) تفاسیر نورالثقلین و نمونه.
۵) تحریم، ۴ .
